vrijdag 7 september 2012

Op de barricade voor klassiek

' Iedereen houdt van Klassieke muziek. Alleen is niet iedereen zich daar bewust van.'

Een bewering van Benjamin Zander; dirigent van het Boston Philarmonic. Niet iedereen zal het met deze uitspraak eens zijn. In een TED-presentatie vertelt de heer Zander dat mensen aangaande klassieke muziek in drie groepen te verdelen zijn.

  1. De mensen die klassieke muziek adoreren, hun radio altijd op een klassieke zender afgesteld hebben staan en zich niet voor kunnen stellen zonder te moeten leven;
  2. De mensen die een klassiek stuk op zijn tijd best kunnen waarderen;
  3. De mensen die zeggen niets met klassieke muziek te hebben en er alleen mee in aanraking komen wanneer zij in de wacht worden gezet.
De derde groep is veruit de grootste groep mensen.  Gek genoeg heb ik het idee dat maar een klein percentage uit mijn familie-, vrienden- en kennissenkring bij deze groep hoort. Misschien is mijn beeld wat vertekend en wil ik graag geloven dat dit het geval is;  ik ben namelijk heilig overtuigd van Benjamin Zanders gelijk.

Mijn eigen relatie met klassieke muziek schommelt tussen de tweede en eerste groep. Ik ben opgegroeid met klassieke muziek. Ik herinner me een moment dat mijn moeder Vivaldi op had staan. Een strijkorkest speelde de winter. Mijn zusje en ik zaten zowat ín de staande muziekbox, zo geboeid waren we door de trieste klanken die het sterven en slapen gaan van de natuur vertolkten. 
Mijn moeder vond ons in tranen. Op haar vraag wat er in vredesnaam met ons aan de hand was antwoordde wij: 'We worden hier zo verdrietig van; maar het is ook zó mooi!'

Toen ik opgroeide veranderde ook mijn muziekkeuze. Het werd steeds gevarieerder. Ik ging naar boy-bands luisteren, zwoer dat heel snel weer af en werd toen ik mijn lief leerde kennen ook maar meteen verliefd op zijn muziek: Greenday, RHCP, Live... Nogal een contrast met Vivaldi!

Of niet? De muziek waar ik graag naar luister is muziek die mij een verhaal vertelt.  De stukken en liedjes die op mij en op mijn verhaal kunnen slaan. Muziek over mijn leven, dingen die ik mee heb gemaakt of wens mee te maken. En dan is er nog de muziek die mij het gevoel geeft onderdeel te zijn van een groter geheel; en muzikale beweging waarin iedereen het zelfde lijkt te horen en dat met elkaar deelt. Herkenbaar?
Vivaldi riep bij mij winterbeelden op en gaf mij een triest gevoel. Tegelijkertijd wilde ik blijven luisteren omdat het ook fijne herinneringen bracht aan kampvuren in de sneeuw, verhaaltjes lezen bij de kachel en warme chocolademelk. Het maakte mij verdrietig omdat het vertelde over dingen die eindigen en over een lente die nog lang op zich zou laten wachten.

Ik denk dat veel mensen muziek met tekst verkiezen boven klassieke of instrumentale muziek omdat het meer begrijpelijk lijkt, meer laagdrempelig. Men denkt misschien keuzes te maken in wat hen aanspreekt door verstandelijk na te gaan of ze zich wel/niet kunt verplaatsen in het nummer door wat de zanger hen woordelijk verteld. In werkelijkheid zijn liedteksten 9 van de 10 keer helemaal niet zo simpel te begrijpen en moeten we concluderen dat toch het instrumentale en de melodie van het nummer de klus klaren. Dus waarom geen klassieke muziek 'leren luisteren'?  Geef het een kans.

Benjamin Zanders zegt dat je om van muziek te houden muziek moet leren begrijpen. Dat 'begrijpen' hoeft volgens mij niet bewust te zijn. Soms heb je het geluk dat je gevoel het eerder begrijpt dan je verstand. Dat merk je dan aan je lijf. Je gaat glimlachen of er prikken juist tranen in je ogen.  Maar wanneer je bij een stuk dat je in eerste instantie niet veel zegt bewust gaat luisteren, gebeurt het! Je gaat het stuk begrijpen en het doet iets met je, gegarandeerd!

Bekijk onderstaand TED-filmpje en maak het mee. 








1 opmerking:

mirjam zei

Als moeder van die twee, door Vivaldi geroerde zusjes, word ik heel blij van dit blog! Zelf ook met vrijwel uitsluitend klassieke muziek groot gebracht, gaf ik dat mijn meiden als vanzelf mee. Als 4 en 6 jarige zaten ze ook nog een blauwe maandag op vioolles maar dat bleek minder succesvol.
De hele lange weg in de auto naar Noorwegen Frank Groothof met "De Toverfluit", dát was je van het. Ze kunnen het nu nog helemaal mee zingen!
Voor mijn 50ste verjaardag namen zij mij mee naar Janine Jansen in het Amsterdams concert gebouw en tijdens de Oerol weken op Terschelling laat ik mij onderdompelen in voor mij nieuwe muziek, die me wordt aangeraden door deze twintigers. Heel bijzonder was het om te merken dat wij met z'n drieën enorm hebben genoten van een avond Jazz met klassiekers zoals Rita Reys en Rob Mosterd.
Muziek, of dat nu klassiek is of anders, is muziek als het iets met je doet. Als je er in kunt duiken. Als het je helpt in vreugde en verdriet. Als het herinneringen oproept of nieuwe maakt voor in de toekomst. Als je er alleen of met anderen samen van kunt genieten.
Muziek is en groot goed, of je het nu zelf maakt of er naar luistert.
Ik zou niet zonder kunnen!
Heb na 30 jaar de viool weer uit z'n kist gehaald en ga met cello lessen beginnen.
Mijn 5 planken met CD's geven een zeer gevarieerd aanbod, van klassiek tot Adéle en veel wat daar tussen hangt. Voor iedere stemming wat wils. En zo hoort het met muziek.